In mijn eerste column stond het durven toelaten van onzekerheid centraal. Brené Brown schrijft en spreekt hierover. Zij is het meest bekend om haar onderzoek naar kwetsbaarheid en schaamte. Zij deelt in haar TED-talk wat de kracht van kwetsbaarheid is en waarom deze kwetsbaarheid ons helpt om mens te zijn. Minder bekend is haar werk over moedig leiderschap, waarin zij haar werk rondom kwetsbaarheid en schaamte in een framework giet dat zeer geschikt is voor leiders. Dit framework spreekt mij persoonlijk zeer aan, en ik werk er dan ook graag mee. In de kern geloof ik erin dat wie we zijn is hoe we leidinggeven. Als we leiden, dan kunnen we het maar beter moedig doen, en onzekerheid durven toelaten.
Dit vraagt om zelfbewustzijn, zo schreef ik al in mijn eerste blog. Een belangrijk onderdeel hiervan is om bewust te zijn van de waarden van waaruit we leven en leiden. Dit is een belangrijke vraag die ik voor mezelf recent opnieuw moest beantwoorden: welke twee waarden vormen de basis waarop ik mijn leven en mijn werk vormgeef (voor wie geïnteresseerd is: ‘bijdragen aan een ander’ en ‘groei en ontwikkeling’ zijn mijn twee belangrijkste waarden). Als je de eerste stap als leider hebt gezet, je deze vraag hebt beantwoord en weet vanuit welke waarde jij jouw leiderschap vormgeeft, is de tweede stap om dit in de praktijk te brengen. In de praktijk, die vaak hectisch is en je van je stuk kan brengen, is het best vaak moeilijk om werkelijk in contact te blijven met je waarden, tenminste, zo is mijn ervaring.
Zelfbewustzijn is daarom niet alleen weten welke waarden voor jou belangrijk zijn, maar ook continue reflectie of je dit in elke situatie ook weer tot uitdrukking brengt en je naar je eigen waarden leeft. Dit vraagt constante oefening en is lang niet altijd gemakkelijk. In de samenwerking met collega’s is feedback geven en ontvangen een belangrijk onderdeel, en meer dan eens is juist die feedback een bron van kritiek die je van je eigen waarden weg doet drijven en waardoor je overemotioneel reageert, ook als je dat niet wilt.
Een mooie illustratie wat er in je gevoelsleven gebeurt is de vergelijking met de vestibule en de woonkamer. Soms zeggen of doen mensen dingen, die voor jou enorm kwetsend zijn. Dergelijke dingen blijven niet in de vestibule staan wachten tot ze in de woonkamer welkom zijn, nee, zij stormen direct door de woonkamer in. Hierdoor ben je zelf niet in de gelegenheid om je af te stemmen op het bezoek en dit kan ongewenste consequenties hebben. Bijvoorbeeld dat je overmatig boos of verdrietig reageert. Het leren van zelfbeheersing door reflectie op dergelijke momenten biedt je de mogelijkheid zelfs de meest kwetsende dingen toch in de vestibule te laten wachten, zodat je er op een gepaste manier op kunt reageren. Zodoende zul je mensen niet onnodig kwetsen. En kun je ook duidelijke grenzen aangeven. Zo mag je verwachten dat anderen vanuit hun kwetsbaarheid feedback geven en niet alleen kritiek leveren op datgene wat hen niet bevalt. Zoals je dit ook van jezelf verwacht, en niet nodeloos boos, kritisch of emotioneel bent.
Reflectie is daarom essentieel. Het is de basis van je integriteit. In de context van moedig leiderschap is integriteit de keuze om waarden en normen in de praktijk te brengen, en ze niet alleen met de mond te belijden. Te kiezen voor wat juist is, in plaats van wat prettig voelt. Hier geldt: moed boven gemak. Wie integer is weet vertrouwelijk om te gaan met informatie, oordeelt niet over personen of gevoelens, is betrouwbaar, ruimhartig en aanspreekbaar, maar weet tegelijk ook duidelijke grenzen te stellen.
Als moedig leider zul je vaak in (steeds dezelfde) valkuilen trappen, meer dan eens vragen over waarden, moed en kwetsbaarheid aan jezelf stellen en met vallen opstaan de juiste keuzes maken. Jezelf als leider ontwikkelen gaat over het doel dat je wilt bereiken. Als je een moedig leider wilt zijn, een leider waar je collega’s naar opkijken en die ze respecteren, dan zul je vanuit jouw belangrijke waarden moeten leven.
Wilt u handvatten om een moediger leider te zijn, wilt u weten hoe uw organisatie kan profiteren van het gedachtegoed van Brené Brown, vraag er hieronder naar. Ik ben erg benieuwd of u zich herkend in mijn visie op moedig leiderschap. Ik ga hieronder graag met u in gesprek.